به نقل از «ایران اکونومیست»

پروژه دلارزدایی از تجارت خارجی ایران همچنان روی کاغذ

تاریخ انتشار: ۱ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۳۲۶۰۹

طبق آمار بانک مرکزی، صادرات نفتی ایران در 1401 به 55.4 میلیارد رسیده که معادل سال اول اجرای برجام است اما هنوز 96 درصد از واردات کالای اساسی ایران به نظامات دلاری وابسته بوده و تاکنون اقدام موثری برای دلارزدایی انجام نشده است.

به گزارش ایران اکونومیست، دلارزدایی یکی از موضوعات محوری است که همه کارشناسان اقتصادی و مسئولان به آن تاکید دارند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اتکای نظام بانکی دنیا به دلار و اعمال تحریم‌های بانکی توسط آمریکا علیه ایران باعث شده است که دلارزدایی یکی از راهبردهای اصلی بی‌اثر کردن تحریم‌ها معرفی شده و توسط دولت مورد پیگیری قرار گیرد. 

رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی نوروزی سال‌جاری در حرم مطهر رضوی فرمودند: «یکی از مشکلات اقتصاد ما وابستگی به دلار است. بعضی از کشور‌هایی که تحریم شدند، وابستگی خودشان را به دلار قطع کردند، وضعشان بهتر شد. ما الان کشور‌هایی را می‌شناسیم که مورد تحریم‌های شدید غرب قرار گرفتند و رابطه‌شان با سوئیفت ــ که یک ساز‌و‌کار بین‌المللی غربی است ــ قطع شد، دلار را کنار گذاشتند، با پول‌های محلّی معامله کردند و صادرات و واردات انجام دادند، وضعشان بهتر شد؛ این کار را ما هم باید بکنیم.»

تامین کالای اساسی کشور از کانال‌هایی خارج از نظارت آمریکا از جمله موضوعات مهمی است که قدرت ایالات متحده در تحریم و فشار بر معیشت مردم ایران را کاهش می‌دهد. بدیهی است تا زمانی که دست ایران در تامین کالای اساسی زیر ساطور آمریکا باشد، این کشور به راحتی می‌تواند با مسدودی مسیرها و کانال‌های خرید کالای اساسی در ایران نوسانات و شوک‌های تورمی ایجاد کند.

*96 درصد واردات کالای اساسی ایران وابسته به نظامات دلاری است 

طبق آمار گمرک، ایران در سال گذشته 14 میلیارد دلار صرف واردات کالای اساسی کرده است. طبق گزارش بانک مرکزی (تصویر 1)، هر چند سهم دلار در واردات کالای اساسی ایران کم شده است اما  96 درصد از سبد ارزی واردات کالای اساسی ایران به یورو و درهم اختصاص یافته که جزو ارزهای وابسته به دلار هستند. 

جالب اینکه بعد از گذشت بیش از 10 سال از آغاز تحریم‌های بانکی آمریکا، همچنان شبکه پرداخت برای واردات کالای اساسی ایران به نظام آمریکایی و دلاری وابسته است و سهم یوآن و روبل (ارز ملی چین و روسیه) فقط 0.25 درصد از واردات است.

تصویر 1

*ظرفیت بالای یوآن و روبل روسیه برای تامین کالای اساسی ایران

امین اعظمی کارشناس اندیشکده سیاست‌گذاری اقتصادی تهران در گفت‌‍وگو با ایران اکونومیست، با اشاره به لزوم افزایش سهم یوآن و روبل در واردات کالای اساسی ایران عنوان کرد: صادرات و واردات ایران به چین به ترتیب 40 و 16 میلیارد دلار است و تراز تجاری ما مثبت است. در نتیجه ضرورت دارد بخشی از سبد ارزی واردات کالای اساسی ایران به سمت یوآن تغییر کند. این موضوع نه تنها از جهت دلارزدایی و بی‌اثر کردن تحریم مهم است بلکه حتی اگر در شرایط غیرتحریمی نیز بودیم بهتر بود تجارت‌مان با چین را تراز کنیم. 

وی افزود: اما برخلاف تراز تجاری ایران و چین، تراز تجاری ما با روسیه منفی است و حدود یک میلیارد دلار صادرات و 3 میلیارد دلار واردات داریم. از طرفی روسیه نیز به چین بدهکار است و این ظرفیت وجود دارد که بخشی از بدهی زنجیره‌ای سه کشور با ارزهای ملی تسویه شود. یعنی الان تجارت سه کشور به صورتی است که در شاخص تراز تجاری، ایران به روسیه، روسیه به چین و چین به ایران بدهکار می‌شود و در نتیجه این ظرفیت وجود دارد که ایران از منابع یوآنی خود در چین جهت واردات کالا از روسیه اقدام کند.

اعظمی اظهار داشت: به بیان دیگر ایران می‌تواند یوآن مازاد خود را به روبل تبدیل کرده و بخشی از کالای اساسی خود را از روسیه تامین کند. بدین ترتیب هم دلارزدایی رخ داده هم تنوع مبادی واردات کالای اساسی و هم روابط ایران با دو کشور چین و روسیه راهبردی‌تر می‌شود. 

*توافق تهاتر محصولات پتروشیمی ایران با کالاهای اساسی آفریقا باید توسعه یابد

طبق آمار بانک مرکزی، صادرات نفتی ایران در 1401 به 55.4 میلیارد دلار رسیده و بیش از 34 میلیارد دلار نسبت به 1399 افزایش یافته است که رقمی معادل سال اول اجرای برجام است. اما با این وجود طبق آمار همین موسسه، هنوز 96 درصد از واردات کالای اساسی ایران به نظامات دلاری وابسته بوده و در طول دو سال گذشته اقدام موثری در این حوزه انجام نشده است.

شاید تنها اقدام دولت سیزدهم در حوزه دلارزدایی را بتوان به توافق تهاتر محصولات پتروشیمی ایران با کالاهای اساسی آفریقا در سفر اخیر سیدابراهیم رئیسی به این قاره خلاصه کرد. احسان صالحی دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به جوسازی اخیر در رابطه با توافق تهاتر محصولات پتروشیمی ایران با کالای اساسی از آفریقا در صفحه توئیتر خود نوشت: کشور سالی 15 میلیارد دلار واردات کالای اساسی دارد و محدود کردن مبادی واردات از چند شرکت تحت نفوذ آمریکا از غفلت‌های راهبردی در سال‌های گذشته است. دولت فعلی برای پایداری امنیت غذایی در تلاش برای متنوع‌سازی مبادی واردات کالای اساسی از چین و روسیه گرفته تا آفریقا و آمریکای لاتین است.

در نتیجه ضروری است، دولت سیزدهم با سرعت بیشتری پروژه دلارزدایی از تجارت خارجی ایران را آغاز کند، البته در این بین شبکه دلالان واردات کالای اساسی از کانال‌های غربی و دلاری ذی‌نفعان قدرتمندی هستند که باید برای جایگزینی و حذف تدریجی آنها اقدام کرد.

پایان پیام/

منبع: خبرگزاری فارس

منبع: ایران اکونومیست

کلیدواژه: واردات کالای اساسی ایران میلیارد دلار طبق آمار

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت iraneconomist.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «ایران اکونومیست» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۳۲۶۰۹ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ایران آماده تعامل است/ ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی داریم

عباس علی‌آبادی ضمن تشریح ۳ برنامه اصلی این وزارتخانه برای توسعه تجارت، گفت: ما آماده تعامل هستیم و دست همکاری اقتصادی با کشورهای جهان را می‌فشاریم و برای تسهیل تجارت ایران با جهان تلاش می‌کنیم.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، عباس علی‌آبادی وزیر صنعت، معدن و تجارت امروز در آئین گشایش نمایشگاه ایران اکسپو اظهار کرد: مهم‌ترین هدف این نمایشگاه توسعه همکاری‌های بین‌المللی کشور‌های شرکت کننده است؛ برگزاری نمایشگاهی با حضور مهمانانی از ۱۰۰ کشور باعث شناخت ما از یکدیگر و تسهیل زمینه تجارت می‌شود.

وی افزود: ایران در زمینه تجارت مزایای نسبی بسیاری دارد که می‌تواند تسهیلگر بسیاری از تعاملات در سطوح مختلف راهبردی باشد. توجه به جایگاه ژئوپلتیکی ایران در کنار ظرفیت‌های صنعتی، ‏م عدنی و کشاورزی فرصت‌های زیادی را فراهم می‌کند. چهره واقعی توانمندی‌های ایران در این نمایشگاه‌ها ارائه مو زمینه برای افزایش تعاملات فراهم می‌شود.

علی آبادی به برنامه‌های وزارت صمت در حوزه تجارت اشاره کرد و گفت: وزارت صمت ۳ برنامه اصلی دارد؛ جهت دهی توسعه اقتصادی بر پایه رشد اقتصادی پایدار با تعاملات بین‌المللی و تمرکز بر محصولات و خدمات دارای فناوری متوسط و پیشرفته و ارزش افزوده بالا، توسعه زیرساخت‌های تجاری و افزایش سهم کشور از تجارت بین‌المللی با کمک بهره‌گیری حداکثری از دیپلماسی تجاری اقتصادی و حمایت‌های عملی از تحقیق و توسعه در شرکت‌ها در جهت افزایش رقابت پذیری بین‌المللی و صادرات در دستور کار ما قرار دارد.

وزیر صمت با بیان اینکه در مورد توسعه زیرساخت‌های تجاری چند برنامه داریم، تصریح کرد: اولویت دادن به دیپلماسی اقتصادی با هدف توسعه سرمایه گذاری خارجی، ورود به بازار‌های خارجی و دستیابی به فناوری، تعامل جدی، مثبت و سازنده با کشور‌های منطقه در حوزه‌های انتقال فناوری و همکاری‌های صنعتی، فعال سازی میز‌های کالایی کشور و استانی با هدف شناسایی صادرات کالا‌های ایرانی به بازار‌های هدف با همکاری وزارت امور خارجه، بهره‌مندی حداکثری از روابط سیاسی در ایجاد بازار‌های جدید و توسعه شبکه تأمین، افزایش رایزنان بازرگانی جهت رصد رقبای ایران در بازار‌های جهانی و ارائه اطلاعات لازم به صادرکنندگان به کمک وزارت امور خارجه، تنوع بخشی به روش‌های تجاری مانند تجارت به کمک ارز‌های محلی و توسعه بازار‌های مرزی جهت افزایش صادرات و بهبود دسترسی به منابع خارج از کشور، بهره‌گیری از ظرفیت‌های اتاق‌های مشترک با سایر تشکل‌ها و انجمن‌های بخش خصوصی در توسعه روابط خارجی و گسترش بازار‌های صادراتی از چند نقطه محدود به سایر نقاط جهان از جمله برنامه‌های ماست.

وی اضافه کرد: اکنون ایران و با وجود تحریم‌ها، یکی از قطب‌های اقتصاد و صنعت منطقه است؛ بالغ بر ۱۵۳ میلیارد دلار حجم تجارت خارجی کشور است که نزدیک به ۵۰ میلیارد دلار از این رقم مربوط به صادرات غیرنفتی می‌شود؛ کشور‌های همسایه، آفریقایی و اسلامی و سایر کشور‌های دوست در اولویت توسعه روابط هستند. ما اکنون عضو ناظر سازمان تجارت جهانی هستیم و با حضور در پیمان‌های منطقه‌ای و بین المللی تعاملات سازنده‌ای با کشور‌ها داریم.

علی آبادی ادامه داد: در سازمان اکو با ۹ کشور همسایه و منطقه همکاری داریم؛ موافقت نامه‌های تجاری در دست پیگیری است. در سازمان دی ۸ با ۸ کشور اسلامی در حال توسعه موافقت نامه تجارت ترجیحی امضا کردیم و در حال اجرا هستیم. در سازمان‌های همکاری اسلامی با کشور‌های عضو موافقت نامه تجارت ترجیحی داشته و همکاری‌های تجاری را اجر می‌کنیم. با کشور‌های اتحادیه اقتصادی اوراسیا موافقت نامه تجارت آزاد امضا شده و با تعدادی دیگر از کشور‌ها موافقت نامه تجارت ترجیحی امضا شده و با برخی دیگر در دست امضا قرار دارد.

وزیر صمت گفت: ما آماده تعامل هستیم. ما دست همکاری اقتصادی با کشور‌های جهان را می‌فشاریم و برای تسهیل تجارت ایران با جهان تلاش می‌کنیم. امید می‌رود این نمایشگاه بتواند با ارائه شفاف توانمندی‌های صادراتی ایران و شناخت نیازمندی‌های طرف‌های دیگر گامی جدی در جهت توسعه روابط تجاری بردارد.